Chúa Trịnh

Mấy năm gần đây, xuất hiện ngày càng nhiều côn g trình về thời Lê – Trịnh và chúa Trịnh. Trong đó, nhiều vấn đề, nhân vật được đề cập với những tư liệu mới, cách phân tích và đánh giá mới, thu hút sự quan tâm của nhiều người.

Cho đến nay, ba bốn trăn năm đã trôi qua nhưng nhận thức về các chúa Trịnh – vị trí và vai trò lịch sử còn nhiều điểm vẫn chưa được rõ ràng, thậm chí còn sai lệch

Vai trò Trịnh Sâm trong vương triều Trịnh, chúng tôi muốn nói tới vị trí của Trịnh Sâm – người kết thúc một cách vẻ vang giai đoạn “ Trịnh Thịnh ( kể từ Trịnh Tùng đến Trịnh Sâm ).

Chúa Trịnh Sâm (1767 – 1782) là người có “máu nghệ sỹ”. Ngoài làm thơ, ông còn rất mê đi thăm thú và chơi sinh vật cảnh.

Cả hai dòng họ đều có gốc tích thuần Việt. Theo tư liệu khải cổ học, trong suốt thời Bắc thuộc, Châu Đại Hoàng (Ninh Bình) và Châu Ái (Thanh Hóa) vốn là hai vùng đồng bằng giáp với núi ở phía đông không có dấu tích di dân Trung Quốc, khắc với nhiều vùng châu thổ sông Hồng.

Trịnh Kiểm người làng Sóc Sơn, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa. Tục truyền rằng: Kiểm mồ côi cha từ thuở nhỏ và rất có hiếu với mẹ. Nhà nghèo nhưng mẹ Kiểm có sở thích rất trái cảnh: bà chỉ thích ǎn thịt gà luộc mà lại chỉ ǎn hai đùi và lườn. Không biết làm cách nào có gà để mẹ ǎn, Kiểm phải đi ǎn trộm gà của hàng xóm. Xóm làng mất nhiều gà, giận lắm, sau truy ra biết thủ phạm là Trịnh Kiểm

Ông sinh nǎm 1739 là con trưởng của Trịnh Doanh và bà Nguyễn Thị Ngọc Diệu. Nǎm 17 tuổi đã làm chức tiết chế, đến 1767 thì nối ngôi cha vào lúc 28 tuổi.

Lính Tam phủ nổi loạn lật đổ Trịnh Cán đưa Trịnh Khải lên ngôi chúa, tiến phong là Đoan nam vương.

Tháng 6 nǎm Bính Ngọ – 1786, đang lúc phủ chúa rối ren, khốn khổ vì nạn kiêu binh hoành hành khắp kinh kỳ, dân chúng ngày đêm nơm nớp lo sợ thì nghĩa quân Tây Sơn của Nguyễn Huệ với danh nghĩa “phù Lê diệt Trịnh” kéo ra Bắc Hà.

Triết vương Trịnh Tùng với lịch sử dân tộc Việt Nam ở cuối thế kỷ XVI và đầu thế kỷ XVII là nội dung cuộc Hội thảo khoa học do Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Ban Liên lạc họ Trịnh phối hợp tổ chức vào sáng 22-7-2008 tại Bái đường Văn Miếu – Quốc Tử giám, Hà Nội, nhân kỷ niệm 385 năm ngày Triết vương Trịnh Tùng băng hà. Đông đảo hậu duệ cùng nhiều quan khách và các nhà nghiên cứu đã tham dự Hội thảo dưới sự chủ trì của GS. NGND Đinh Xuân Lâm, Phó chủ tịch Hội KHLS Việt Nam.

Vào cuối đời Mạc Mậu Hợp, do sự suy yếu của nhà Mạc, Trịnh Tùng sau một thời gian phòng ngự và củng cố lực lượng, lại bắt đầu mở cuộc tấn công ra Bắc, nhằm đánh chiếm Thăng Long, lật đổ vương triều Mạc. Từ năm 1583 về sau, hầu như năm nào Trịnh Tùng cũng tấn công ra Bắc rồi lại rút lui. Nhưng cuộc tiến quân quy mô hơn cả của quân đội Lê-Trịnh là vào cuối năm 1591.