Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia – Thôn Nội Xá, Vạn Thái, Ứng Hòa , Hà Nội

Qua Thần phả được cất trữ trong ngôi đền giờ chỉ còn lại một phần nhỏ hậu cung, chỉ có 6 tờ, 11 trang do Đại học sỹ Lê Tung thay mặt vua Lê Thái Tổ soạn năm 1470 đã nói lên một nội dung quan trọng: Đền và Đình làng Nội Xá thờ vị Thành hoàng Trịnh Khánh Tuyết, một bậc công thần triều Lê sơ. Ngài tham gia nghĩa quân của Lê Lợi từ rất sớm ( 1418-1424 ) Người đã được Lê Thái Tổ ( Lê Lợi ) tin cậy, từ Thanh Hóa cử ra trang ( thôn ) Nội xá, tổng Thái Đường, huyện Hoài An, phủ Ứng Thiên, trấn Sơn Nam. (Nay là thôn Nội Xá, xã Vạn Thái, Ứng Hòa Hà Nội).

Ngài đã theo lệnh của Lê Lợi đêm 5000 quân về Nội Xá đồn trú. Ngài đã đánh thắng giặc Minh nhiều trận đáng kể nhất là tham gía trận đánh 15 vạn quân tiếp viện của quân Minh ở Chi Lăng và lập công, chém đầu Liễu Thăng.( 1427). Với nhiều công trạng, ngài được nhà vua ban quốc tính, tức được mang họ của vua.Tức được xếp vào hạng công thần khai quốc triều Lê.

Dân làng Nội Xá từ khi ngài đóng quân ở đây đã ủng hộ nghĩa quân rất nhiều, cho con em ứng nghĩa, cung cấp lương thảo, tạo căn cứ tin cây cho đạo quân ở đây. Ông đã cho quân sỹ cùng nhân dân sửa sang đền thờ miếu mạo, chăm lo cho cuộc sống của người dân…

Trịnh Khánh Tuyết được tôn làm Thành hoàng làng thôn Nội Xá, huyện Hoài An và được nhân dân địa phương thờ phụng từ rất sớm. Theo nội dung Thần phả , vị Thành hoàng làng Nội Xá đã được các triều đại phong kiến ban tặng nhiều sắc phong, hiện trong Đền chỉ còn lại 5 đạo của các vua triều Nguyễn cùng Thần phả đã được gia cố bảo tồn bởi kỹ thuật củaViện Hán Nôm.

Làng Nội Xá hiện có hơn 1600 nóc nhà, có các họ: Phạm, Đỗ, Nguyễn, Trần, Lê, Ngô… nhưng không có ai mang họ Trịnh. Các Di tích: Đình làng, Miếu thờ Ngài Trịnh Khánh Tuyết vẫn được người dân ở đây thờ cúng, hương khói chu đáo. Các ngày lễ, hội của làng đều nhằm tưởng nhớ tới công ơn của Thành hoàng làng. Người dân ai ai cúng biết rất rõ và tự hào về Thần hoàng của làng mình. Nhiều người đã lặn lội vào Thọ Xuân, Vĩnh Lộc tìm quê gốc của ngài Trịnh Khánh Tuyết ( trong Thần phả, quê ngài là quận Bảo Lộc, Thanh Hóa) nhưng chưa thành công vì quận Bảo Lộc là tên cũ, cách đây khoảng 500 năm.

. Ngôi Đình còn khá nguyên vẹn kiến trúc thời Nguyễn với 5 gian rộng, thoáng. Miếu thờ Ngài có kiến trúc độc đáo và khuôn viên rộng vài hecta, đáng tiếc đã bị bị xâm hại nặng nề vào những năm 1965-1970 để dùng vào những mục đích khác, chỉ còn lại một phần ở hậu cung rêu phong, cổ kính.

Mong muốn của người dân nơi đây là phục hồi được Văn chỉ, và Miếu thờ ngài như xưa. Thiết nghĩ với điều kiện cụm Di tích đã được công nhận cấp Quốc gia, được nhà nước quan tâm, hỗ trợ và cơ chế xã hội hóa trong việc khôi phục lại di tích, nguyện vọng chính đáng của người dân sẽ có cơ sở được thực hiện /.

Nguyễn Sinh Vinh- Phạm Hiền