Hà Tĩnh: Khảo cổ phát hiện thành cổ Ông Ninh

Ngày 17/6 Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch hà Tĩnh vừa cho biết, nhóm nghiên cứu khảo cổ học Hà Tĩnh vừa phát hiện đoạn thành lũy cổ bằng đá trên địa bàn xã Kỳ Lạc, huyện Kỳ Anh.
Theo đó, thành lũy cổ được nhóm nghiên cứu phát hiện nằm ở đỉnh Đèo Bụt thuộc địa bàn xã Kỳ Lạc, huyện Kỳ Anh. Thành lũy nằm theo trục từ Tây sang Đông với chiều dài hơn 1km và được ghép bằng những phiến đá liếp kích thước to nhỏ không đều nhau.

Phía Nam, mặt đứng thành lũy tạo theo phương thẳng đứng (độ cao bình quân 3.5m – 4 m), phía Bắc chân thành lũy được mở rộng ra, cách nhau 5m lại được tạo một ô hình vuông (70cm x 70cm) xuyên từ mặt bắc sang mặt nam của thành và cứ 20 m có ghép lớp đá theo kiểu tam cấp để lên mặt lũy. Mặt trên thành lũy khá bằng phẳng, nơi rộng nhất là 2m, nơi hẹp nhất từ 1.20m 1.50m.

Lũy bắt đầu từ địa phận làng Ngưu Sơn tổng Hoằng Lễ (nay là xã Kỳ Nam, Kỳ phương) kéo tận lên làng Xuân Quan, Xuân Sơn tổng Vọng Liêu (nay là xã Kỳ Lạc), chỗ được ghép bằng đá, chỗ đắp bằng đất và xây dựng dựa vào dãy Hoành Sơn. Anh Nguyến Tiến Thiệu cán bộ chuyên trách văn hóa xã Kỳ Lạc cho biết thêm, trước đây lũy đá này này được cây rừng bao phủ. Thông tin trên được cho rằng đây là cổ luỹ của Ông Ninh (tức Ninh quốc công Trịnh Toàn, vương tử của Đức Văn tổ nghị Vương Trịnh Tráng).

Nói về ảnh hưởng của Ninh quốc công Trịnh Toàn với nhân dân Nghệ Tĩnh thời bấy giờ, nhà sử gia người Pháp, Le Breton viết: “ Khi người ta bàn về thành trì của An Tĩnh (tên gọi Nghệ Tĩnh trước đây) thì lúc nào cũng thấy tên của hai vị anh hùng An Nam mà tiếng tăm lừng lẫy chen lấp các anh hùng khác, đó là Lê Lợi và Ông Ninh tức Ninh Quốc công Trịnh Toàn. Tất cả các thành trì ở đồng bằng ven biển suốt vùng An Tĩnh cho đến cả đèo Ngang ngày nay được nhân dân gọi là thành “”Ông Ninh” ( An Tĩnh cổ lục 1936).

Đây là một phát hiện khá lý thú chuyên ngành khảo cổ học nói riêng và giới nghiên cứu lịch sử nói chung trong việc khám phá, nghiên cứu về những dấu tích thành lũy cổ Việt Nam.

Trịnh Đăng Thiện

Uỷ viên HĐ họ TRịnh VN, phó chủ tịch HĐ họ Trịnh Nghệ An
ĐT: 0912 416 113, Email: artechmientrung@gmail.com