DÒNG HỌ TRỊNH LÀNG GỐM- SƠN ĐÔNG VÀ MẢNH ĐẤT ĐỊA LINH- NHÂN KIỆT

Là quê hương của nhà giáo lừng danh thời Trần ( 1225-1400) Đỗ Khắc Chung, người đã có công đào tạo nên 12 Tiến sỹ, sau này làng Gốm được xếp là 1 trong 20 làng Tiến sỹ của Việt Nam ( làng có trên 10 Tiến sỹ thời phong kiến ).Chuyện Đỗ Khắc Chung với việc cứu công chúa Huyền Trân đã thành huyền thoại.

Danh tướng Trần Nguyên Hãn trong triều Lê Sơ: 1428-1527 gắn liền với sự nghiệp của Lê Lợi, Nguyễn Trái. Ông là một trong những Khai quốc công thần nhà Lê…
Làng Gốm- Sơn Đông còn gắn liền với một dòng họ lớn là Họ Trịnh, dòng họ có chiều dài khoảng 500 năm. Được đánh giá là một trong 6 cái nôi lớn nhất của họ Trịnh Việt Nam. Trong quá trình phát triển, họ Trịnh Sơn Đông đã đóng góp nhiều công sức cho quê hương và cả nước.

Nói về một dòng họ là phải nói về 3 nội dung cơ bản nhất là: Nhà thờ họ; Gia phả và mộ chí các cụ Thuỷ tổ. cả ba nội dung ấy, ở làng Gốm đều có những câu chuyện ly kỳ, cảm động bởi ý thức cội nguồn, trách nhiệm và nhiệt tình của bà con thân tộc nơi đây.

Cuốn Gia phả cổ bằng chữ nho đã được các cụ cao niên sưu tìm và dịch ra chữ quốc ngữ để nhiều người hiểu được, rất kỳ công. Tại cuốn Gia phả này, 13 đời đã được ghi chép. Cụ Thuỷ tổ là cụ Trịnh Minh Triết, cụ bà là Vũ Từ Thục. Cụ Trịnh Minh Triết là một quan chức phụ trách Quốc tử Giám trong triều nhà Lê, chuyên trông coi việc học hành, thi cử của triều đình. Đến nay, Gia phả được chắp nối được 19 đời.Ngày giỗ hàng năm là 20/1 và 20/8 âm lịch.

Mộ cụ Thuỷ tổ được chuyển từ làng Gốm tới khu rừng Đồng Vang xã Đức Bác cùng huyện, cách làng Gồm chừng 10 cây số, câu chuyện cũng huyền bí, linh thiêng, hai ngôi mộ đã được đặt ở vị trí đắc địa, đến nỗi, thầy địa lý xem đất, biết chắc là mình sẽ không qua khỏi…

Quá trình xây dựng nhà thờ đã thể hiện quyết tâm rất cao của con người họ Trịnh làng Gốm, từ việc nắm bắt thời cơ, vận động tài chính, sự dấn thân của các ông: Trịnh Liên, Trịnh Xuân, Trịnh Chắt, các con cháu cụ Trịnh Văn Sắc, Trịnh Khắc Nghiêm; các ông Trịnh An Ninh, Trịnh Khiêm, Trịnh Minh… Năm 1996 đã có chương trình mua đất làm nhà thờ, năm 1997 mua được đất ( phía sau đình Phú Thị), Và năm 2001 đã xây dựng xong nhà thờ khang trang, bề thế ngay gần cạnh bờ sông Lô. Nhà thờ có diện tích 300 m2, khuôn viên đẹp đẽ, các đồ thờ, vật dụng cần thiết, tủ sách trên 200 đầu sách … tất cả đã nói lên sự nhiệt tình trách nhiệm…của nhiều thành viên trong họ.

Trong cuốn Gia phả cổ còn có một điều qui định của các cụ tiền nhân là; các con, cháu trong cùng họ Trịnh ở Sơn Đông, Khi đến tuổi xây dựng gia đình, không được kết hôn với nhau. Đây là một lời nguyền rất đáng được lưu tâm.

Được nghe tổng kết lại thì trong họ đến nay có khoảng mười trường hợp trong họ lấy nhau vì vô tình hay không biết được điều nguyền ấy, thì đề có kết cục không hay như trục trặc về sức khoẻ, kinh tế, học hành, tệ nạn…Ngày sinh hoạt dòng họ, các cụ cao niên thường nhắc con cháu về việc này.

Hiện, rất nhiều người con trong họ đã lan toả đi nhiều miền của đất nước làm ăn, sinh sống như: Hà Nội, Tuyên Quang, Phú Thọ, Tam Đảo, Phúc Yên, Yên Bái. Nhiều người thành đạt trên các lĩnh vực khác nhau. Trong các cuộc chiến tranh vệ quốc, trong họ đã có 10 liệt sỹ, 1 thương binh.

Ngày trọng giỗ của họ Trịnh Việt Nam: 18/2 âm lịch hàng năm, đều được chứng kiến sự tham gia đông đảo của các thành viên họ Trịnh Sơn Đông hành hương về Phủ Trịnh, Vĩnh Hùng, Thanh Hoá.

Các hoạt động và những việc đã làm của dòng họ Trịnh làng Gốm- Sơn Đông là rất trân trọng. Ở một dòng họ trên con đường phát triển và hoàn thiện mình./

Tuấn Dũng